Region u podnóży gór Tokaju
#1
Region stanowiący część światowego dziedzictwa jest najbardziej znanym regionem winnym Węgier. Ruch turystyczny też ma tutaj znaczącą rolę. Okolice gór Zemplén ma wiele innych atrakcji oraz kusi turystów programem kulturalnym. Znany na świecie region jest ulubionym miejscem turystów. Związek Szlaków Wina u podnóży gór Tokaju powstał w 1997 roku, a dzisiaj już liczy 112 usługodawców.
W regionie jest rozwinięta turystyka wodna, która przyciąga tysiące turystów nad Bodrog i Cisę. Pasmo Zemplén to ulubiony cel wędrówek . Miasta o dużej tradycji historycznej i kulturalnej (Tokaj, Szerencs, Sárospatak, Sátoraljaújhely) czekają na zainteresowanych z ofertą festiwali artystycznych, muzyką różnego rodzaju i spotkań plastycznych.

całkowity obszar regionu 11251 ha
według ewidencji gmin winnych 5446 ha
ilość miejscowości wchodzących w skład regionu 27

Najbardziej znany region na Węgrzech, słynny na całym świecie z winogron i wina. Chociaż tradycje kultury wina i winogron liczą tysiąc lat, ale dopiero w XVII w. stały się znane na świecie, kiedy to charakterystyczne późne winobranie, znane z procesu przygotowania wina zmieniło wiodącą specjalizację regionu – tokajskie aszú.
W pierwszych historycznych zapiskach można znaleźć aszú przygotowane w 1650 roku Szepsi Lackó Máte na ziemi uprawnej Oremus należącej do Sárospatak. W tym okresie rodziny szlacheckie były najważniejszymi właścicielami regionu i piwnic. Reguły dotyczące uprawy winogron i produkcji wina bardzo szybko zostały ustanowione. W ustawie z 1655 roku unormowano zasady separacji ziaren aszú, następnie w 1737 roku wśród pierwszych na świecie przyszła kolej na wyznaczenie dokładnych granic regionu, a w 1803 roku na kwalifikację jakości winnic (klasy 1-3), do czego służyło kosztowanie wina, jego analiza, jak również gleby i warunki klimatyczne.
Wraz ze wzrostem renomy wino docierało w coraz więcej miejsc. Na dworze Ludwika XIV tokajskie aszú otrzymało zaszczytny tytuł „króla win, wina królów”. Poza dworem cara polska szlachta również kupowała je.
Klimat ma charakter subkontynentalny. Jesienna pogoda u podnóży Tokaju jest osobliwa, służy regionowi niezrównanymi wartościami.
W okresie dojrzewania winorośli rzadko następują okresy z tygodniowymi małymi opadami deszczu. To sprzyja infekcji Botrytis, która powoduje gnicie winogron szlachetnych.
Gleby są bardzo zróżnicowane. Na granicy Tarcal i Tokaju rozciąga się less na dłuższym obszarze, podczas gdy na zboczach gór Zemplén riolit. Z trudem uprawia się na andezycie i tufie, gdzie ukształtowały się stałe gleby z limfą, gleby brunatne poerozyjne. Gleba w wielu miejscach miesza się ze skałami pochodzenia wulkanicznego, mocno zwietrzałymi, pełnymi kamieni.
Teren pagórkowaty jest ważnym czynnikiem kształtującym jakość wina. Pasmo Zemplén w kształcie odwróconej litery „V” chroni winogrona na południowych i wschodnich zboczach pasma gór przed północnym zimnym wiatrem, jednocześnie przyczynia się do wznoszenia pary nad winnicami.
Region można podzielić na 5 stref w oparciu o klimat, gleby i osobliwości terenu pagórkowatego: góra Kopasz (Tokaj); basen Mád; basen Erdőbénye; basen Tolcsva i Górny Tokaj.
Kolejny czynnik decydujący ojakości wina to bliskość rzek (Bodrog i Cisa), które znajdują się u podnóży gór. Biorą one również udział w kształtowaniu się mikroklimatu. Rola rzek od początku Średniowiecza była bardzo znacząca również w transporcie wina. Nie przypadkiem region, miasto Tokaj, gdzie rozpościera się zlewisko rzek Cisy i Bodrog zawsze było centrum gospodarki i handlu.
Główne gatunki regionu to Furmint i Hárslevelű. Oprócz nich polecane gatunki to jeszcze Sárga muskotály i Zéta (wcześniej znane jako Oremus). Inne gatunki nie są produkowane. Ważną cechą tych gatunków jest skłonność do wysychania, co również pokazuje cieńsza skórka jagody winogrona.
Kolejną cechą typową dla tutejszego wina jest fakt, że jest ono bardziej kwaśne, dzięki czemu dojrzewa ono przez dłuższy czas. Można się też rozkoszować jego walorami. Nie jest przypadkiem, że doskonałego aszú można skosztować 80-90 lat po winobraniu, ale większość aszú liczy najwyżej 10-25 lat.
W regionie są trzy typy win:
• wina gatunkowe stanowią 50-60% produkcji. Białe wina są przygotowywane metodą tradycyjną (Furmint, Hárslevelű, wino muszkatułowe Sárga muskotály). Gatunki te również dają znakomite wina kiedy są późno zbierane.
• szamorodni – nazwa jest pochodzenia polskiego „tak urodzony”; „wynikający z natury”. Takie określenie otrzymało od polskich kupców. Wysuszone winogrona są przetwarzane razem z całymi owocami. Wina te mogą być słodkie lub wytrawne w zależności od tego ile ma cukru i jak bardzo sfermentowało. Wino to jest ulubionym aperitifem na Węgrzech.
• aszú – Podstawa przygotowania aszú jest taka, że jagody są osobno zbierane, potem zalane moszczem lub młodym winem, wyciśnięte i poddane fermentacji. Jakość wina jest oznaczona cyfrą – oznaczającą ilość kadzi, w których fermentowało (3-6 puttony). Cyfra oznacza ilość winogron – około 136 litrów w kadzi/beczce (gönci) – dodanej do wina lub moszczu. Jeden kosz zawiera 20 kilogramów winogron. Wino zawierające więcej niż 6 koszy winogron nazywamy esencją aszú. Esencja o dużej zawartości cukru jest drogim płynem. O tym nektarze jest również mowa w hymnie Węgier. Esencja nie jest winem ponieważ zawartość alkoholu jest znikoma z powodu dużej zawartości cukru. Nieodzownym elementem jakości wina jest dobra piwnica. Piwnice u podnóża gór są wydrążone wskałach, często wielopoziomowymi, wiekowymi budowlami (liczącymi 100 lat). Temperatura w piwnicach wynosi około 11C z bardzo małymi wahaniami. Wysoka zawartość pary i dojrzewające w beczkach, pochodzące z wina związki chemiczne odżywiają pojawiające się na ścianach piwnic kolonie grzybów (Cladosporium cellare), które wchodząc w reakcje tworzą pokłady złoża. Jednocześnie grzyby zapewniają dobry klimat piwnicy.
Region u podnóży gór Tokaju odradza się. W tym celu producenci wina utworzyli Związek Odrodzenia Tokaju, który stara się jak najlepiej reprezentować region na imprezach krajowych i międzynarodowych. Oprócz licznych imprez kulturalnych i turystycznych na gości czekają, poza szlachetnymi winami, liczne zabytki.
Odpowiedz
#2
Nie odbierz tego źle, ale nie rozumiem określenia:

Klimaty Węgierskie napisał(a):wino muszkatułowe

Wszak to - jak pozostałe - odmiana winogrono "żółty muskat". Nie bardzo też rozumiem charakterystykę "aszú", gdzie wg mojej wiedzy podstawą są przemrożone grona, pozostawione na krzewach do pierwszych przymrozków... hmm...
Odpowiedz
#3
W tekście węgierskim znalazłam słowo "aszúsodott", który przetłumaczyłam jako "wysuszony". Oznacza on również winogrona szlachetne zainfekowane grzybem Botrytis. Nie przeczę, że wino aszú robi się też z owoców przemrożonych.
Odpowiedz
#4
Wyjaśnię to przy najbliższej bytności na Węgrzech... osobiście kołace mi się myśl taka, ze zrodzynkowanych&spleśniałych Język gron robi się esencję a zwykły tokaj z przemrożonych Zdziwiony
Życie to zweryfikuje... i znajomi Węgrzy Szeroki uśmiech
Odpowiedz
#5
Z moich wiadomości wynika, że chodzi o dwa odrębne, lecz prowadzące do podobnych skutków procesy przygotowania gron przed fermentacją. Botrytyzowanie, czyli celowe "zakażenie" gron szlachetną pleśnią ma na celu pozbycie się z gron nadmiaru wody, którą ma wyssać pleśń, wiercąca w skórce owoców mikroskopijne dziurki. Przemrażanie (czyli późny zbiór, Niemcy nazywają takie wino "lodowym", niem. Eiswein) również ma na celu zagęszczanie soku. Czy oba procesy stosują tokajscy winiarze, tego nie wiem, nie wykluczam, bo najszlachetniejsze gatunki win tokajskich opierają się na soku zagęszczonym.

Jeśli chodzi o wątpliwość dotyczącą określenia "wina muszkatułowe" - chyba najczęściej o tych szczepach winorośli pisze się "muszkat, muszkaty". Sárga muskatály niektórzy winiarze oznaczają na etykietach z francuska Muscat lunel, co znaczy, o ile wiem, to samo; Włosi ten szczep nazywają Moscato itd.

Sámorodni, termin faktycznie wywiedziony z polszczyzny, odnosi się przede wszystkim do tego, że jest on winem tzw. obciekowym, to znaczy sok wyciska się z gron bez tłoczenia, samym tylko własnym ciężarem owoców zrzuconych do kadzi zaopatrzonej u dołu w odpływ.
Odpowiedz
#6
Też być może... ale jak się czasem czyta takie bzdety to nie dziwota, ze w Polsce wino jeszcze długo będzie walczyło z okowitą...
Odpowiedz
#7
(20-01-2013, 17:52)mordimer napisał(a): Nie odbierz tego źle, ale nie rozumiem określenia:

Klimaty Węgierskie napisał(a):wino muszkatułowe

Wszak to - jak pozostałe - odmiana winogrono "żółty muskat". Nie bardzo też rozumiem charakterystykę "aszú", gdzie wg mojej wiedzy podstawą są przemrożone grona, pozostawione na krzewach do pierwszych przymrozków... hmm...

Z zamarzniętych owoców robi się "wino lodowe", które nie jest klasycznym gatunkiem tokajskim, choć bywa w Tokaju produkowane (np. Tokajicum, Illés). Podstawą produkcji win aszú jest proces botrytyzacji czyli wysychania owoców, których skórki zaatakowała szlachetna pleśń. Owoce takie zamieniają się na krzewach w rodzynki. Pozostaje w nich niewielka ilość bardzo słodkiego i aromatycznego soku, którym "dziela się" później z młodym winem lub moszczem. Liczba puttonów oznaczała kiedyś, ile cebrzyków jagód aszú dodawano do jednej beczki moszczu/wina. Bardziej szczegółowo napisałem o winach aszú na swoim blogu o Tokaju.
Odpowiedz
#8
(21-01-2013, 17:52)Orvos napisał(a): Sámorodni, termin faktycznie wywiedziony z polszczyzny, odnosi się przede wszystkim do tego, że jest on winem tzw. obciekowym, to znaczy sok wyciska się z gron bez tłoczenia, samym tylko własnym ciężarem owoców zrzuconych do kadzi zaopatrzonej u dołu w odpływ.

Chyba jednak jest tak, jak w artykule, czyli samorodność oznacza, że wino ma charakter nieco podobny do win aszú, są w nim również wykorzystane owoce zbotrytyzowane (całkowicie i częściowo) a robione jest bez selekcji gron aszú na krzewach i dodawania ich puttonami do moszczu, czyli w prosty sposób, jak zwykłe wino. Samociekiem - z owoców w pełni zbotrytyzowanych - jest esencja (nektar), czyli najdroższy, legendarny produkt pochodzący z Tokaju. (Parę zdań o Szamorodni)
Odpowiedz
#9
(21-01-2013, 20:54)Blisko Tokaju napisał(a): Chyba jednak jest tak, jak w artykule, czyli samorodność oznacza, że wino ma charakter nieco podobny do win aszú, są w nim również wykorzystane owoce zbotrytyzowane (całkowicie i częściowo) a robione jest bez selekcji gron aszú na krzewach i dodawania ich puttonami do moszczu, czyli w prosty sposób, jak zwykłe wino. Samociekiem - z owoców w pełni zbotrytyzowanych - jest esencja (nektar), czyli najdroższy, legendarny produkt pochodzący z Tokaju. (Parę zdań o Szamorodni)

Opieram się na wyjaśnieniach przewodniczki, która w Tokaju oprowadzała mnie po udostępnionych do zwiedzania piwnicach Rakoczych (znane Ci zapewne miejsce przy ryneczku w Tokaju, obok pomnika obleśnie uśmiechniętego fauna). Objaśniała po angielsku, a nie po węgiersku... Szeroki uśmiech
Odpowiedz
#10
Dla zainteresowanych: butelka 500ml Tokaji Aszú (5 puttyonyos rok 2004 Sárga Borház) w "Alkoholach Swiata" na ulicy Brackiej w W-wie kosztuje 165 zlotych.
Odpowiedz


Podobne wątki&hellip
Wątek: Autor Odpowiedzi: Wyświetleń: Ostatni post
  Korona Gór Węgier Rafał 6 9,902 26-09-2022, 21:26
Ostatni post: Slavekk
  Region Szekszárd Klimaty Węgierskie 2 7,033 03-05-2021, 17:24
Ostatni post: Konrad15
  Region Eger Klimaty Węgierskie 55 56,922 14-09-2019, 15:47
Ostatni post: ember
  Festiwal wina w Tokaju adniem21 10 9,050 22-08-2017, 12:34
Ostatni post: McMichael
  Jaki region za rok? Sekwens73 1 3,145 17-09-2015, 19:39
Ostatni post: Simon



Użytkownicy przeglądający ten wątek: 1 gości