Jeszcze jedna kostka...

[Waldek]

Tajemnica magii kostek Kádára

Kádár-kocka ( kostka) to zwykle parterowy dom rodzinny, zbudowany na podstawie kwadratu, o powierzchni około 100 metrów kwadratowych, który przeżywał swój rozkwit na Węgrzech w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, ale oczywiście wiele osób nadal w nich mieszka. W rzeczywistości coraz modniejsze staje się kupowanie starych kostek Kádár, ich renowacja i modernizacja.
Domy w takim kształcie można znaleźć w każdym zakątku Węgier.

Jak wygląda historia tego typu domów?

Kostka Kádára stała się dziś pojęciem, ale nie była to oficjalna nazwa tych domów, po prostu przylgnęła do nich, ponieważ to właśnie w epoce Kádára ten typ domu stał się popularny.
Na początku ery Kádár uruchomiono tak zwany program budownictwa mieszkaniowego, którego ideą było, aby każdy miał dom i dach nad głową. 
W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku istniały z grubsza dwa rodzaje budynków: jednym z nich był wielkomiejski blok budowany z prefabrykatów, a drugim kostka Kádára budowana głównie  na przedmieściach i na prowincji. Często  wyśmiewana jako wiejski prefabrykat.




Idea kostki Kádára istniała już w latach trzydziestych XX wieku

Oczywiście wtedy jeszcze tak tego nie nazywano - ale sama forma i projekt domu istniały już w 1930 roku, kiedy to wymyślił je architekt  Máté Major. Zlecono mu zaprojektowanie prostych, skromnych, ale nadających się do zamieszkania domów dla rodzin przy jednej z najbardziej prestiżowych ulic Pestszentlőrinc.

Na czym polegała magia kostek Kádára?

Kostki Kádára były i nadal są uwielbiane przez wielu ludzi. Prosta konstrukcja, niedrogie materiały i łatwa budowa były argumentami przemawiającymi za kostką Kádára. Rozwiązanie dachu czterospadowego było również praktyczne dla kwadratowej podstawy. Atmosfera budowy domu była również urzekająca. W tamtych czasach budowa domu odbywała się z fizycznym wsparciem sąsiadów, znajomych i rodziny.  Budowa kostki  Kádára i prace wokół niej miały efekt budowania społeczności, który do dziś przynosi przyjemną, nostalgiczną atmosferę tym, którzy go przeżyli.
Ponieważ kostki Kádára wyglądały prawie tak, jakby zeszły z taśmy produkcyjnej, w tym samym kształcie i kolorze, wielu właścicieli postanowiło spróbować wyróżnić się z tłumu. Pomalowali więc ściany domów na jaskrawe kolory, a niektórzy nawet namalowali na nich geometryczne kształty, ale były też takie, które po wypaleniu w słońcu błyszczały miką dodawaną do tynku. Przyciągające wzrok kolory i wzory były przeznaczone dla ludzi na ulicy.

Pod koniec lat 70. jednolity kształt nieco się rozluźnił, pojawiły się większe kostki, być może z dwoma piętrami, a nawet kostki, które nie były już sześcianami.

Teraźniejszość kostki Kádára

Obecnie na Węgrzech znajduje się około 844 000 kostek Kádára, które stały się symbolem węgierskiej epoki, a dla wielu osób symbolem dzieciństwa i młodości.

Chociaż era Kádára już dawno minęła, jeden z symboli tamtego okresu nadal definiuje wizerunek Węgier i z pewnością tak pozostanie przez kilka kolejnych dziesięcioleci, ponieważ nadal można je znaleźć w całym kraju. Poza środkowymi Węgrami, Somogy ma najwyższy odsetek kostek Kádára: 10,25 procent, ale Hajdú-Bihar, Zala i Baranya również mają odsetek powyżej 8 procent, podczas gdy Nógrád, Vas i Tolna mają ich  poniżej 3 procent. Duża część węgierskiej populacji mieszka w takich domach.
Coraz częściej kostka Kádára po remoncie otrzymuje nowy wygląd.




Źródło:portal sokszínű vidék