06-09-2013, 7:47
Na polskiej stronie UNESCO jest lista światowego dziedzictwa niematerialnego. Z Węgier są wpisane (nie ma Polski!):
http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo...cna/wegry/
Festwal Busó w Mohács
Kraj(e) członkowski(e): Węgry
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2009.
Festiwal Busó (Busójárás) w Mohács, w południowych Węgrzech, to karnawał organizowany zazwyczaj w lutym, z okazji zbliżającego się końca zimy. Trwa sześć dni i kończy się przed Środą Popielcową. Nazwa karnawałowej zabawy pochodzi od słowa busó, którym określano mężczyzn o odstraszającym wyglądzie, przebranych w drewniane maski i obszerne wełniane peleryny. Busójárás to wielkie wydarzenie, podczas którego organizowane są także konkursy dla dzieci, wystawy rękodzieła, konkursy dla rzeźbiarzy masek, pokazy taneczne i muzyczne. Największą atrakcją i częścią festiwalu jest przybycie na łodziach Dunajem ponad 500 Busós na paradę ulicami miasta. Niosą na twarzach przerażające maski, pod wielkie peleryny i w rękawy wtykają wiązki słomy, a idąc hałasują drewnianymi kołatkami i dzwonkami. Na zakończenie parady, na głównym placu miasta palona jest słomiana kukła na znak symbolicznego pożegnania zimy. Festiwal został zapoczątkowany przez Šokci, chorwacką mniejszość zamieszkującą Mohács i okolice, ale z czasem stał się wizytówką całego miasta, upamiętniającą ważne wydarzenia z jego historii. Zwyczaje, które są podstawą festiwalowych wydarzeń, są przechowywane i kontynuowane przez grupy busós wywodzących się z różnych tradycji, a wielu z nich przekazuje swoją wiedzę na temat przygotowywania festiwalowych masek i przebiegu widowiska młodszym uczestnikom.
©2009 tłumaczenia na język polski: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Sokolnictwo
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska, Austria (od 2012 r.), Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Katar, Republika Korei, Maroko, Mongolia, Syria, Zjednoczone Emiraty Arabskie
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2010
Sokolnictwo jest tradycyjną formą działalności, polegającą na hodowaniu i układaniu sokołów i innych ptaków drapieżnych do polowania na zwierzynę w jej naturalnym środowisku. Początkowo sokolnictwo było nastawione na zdobywanie pożywienia, ale obecnie jest bardziej związane z duchem koleżeństwa i wspólnie podejmowanych działań. Jest zajęciem uprawianym głównie wzdłuż szlaków i korytarzy migracyjnych ptaków. Zajmują się nim osoby w różnym wieku, amatorsko lub zawodowo. Sokolnicy nawiązują bliską relację z podopiecznymi: aby sokoła wyhodować, wyszkolić, wytresować i nauczyć latania potrzebne jest silne zaangażowanie emocjonalne. Sokolnictwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenia jako tradycja kulturowa w rozmaity sposób, w tym poprzez naukę, przysposobienie w rodzinie czy bardziej formalne szkolenie w klubach. Na przykład w Mongolii, Maroku, Katarze, Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich sokolnicy zabierają na pustynię swoje dzieci i uczą je, jak oswajać ptaki. Sokolników pochodzących z różnych krajów łączą wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez społeczności i kluby, które zajmują się sokolnictwem.
©2010 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
Táncház: węgierski model przekazywania niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Kraj(e) członkowskie: Węgry
Programy, projekty i działania uznane w 2011 r. za najlepiej odzwierciedlające zasady i cele Konwencji.
Táncház („dom tańca”) jest metodą nauki tańca i muzyki ludowej, która wykorzystuje zarazem tradycyjne metody i osiągnięcia nowoczesnej pedagogiki. Instruktorzy prezentują motywy muzyczne lub ruchy taneczne, które uczniowie stojący w kręgu starają się naśladować przy akompaniamencie muzyki granej na żywo aż do momentu osiągnięcia etapu swobodnego improwizowania. Naukę tańca dopełnia nauka śpiewu, rzemiosła i prezentacji etnograficznych. Uczyć się może każdy bez względu na wiek, kompetencje i brak wcześniejszego doświadczenia. Celem przekazywania tradycji dziedzictwa niematerialnego jest stworzenie takiej formy spędzania wolnego czasu, która opiera się na wartościach, przyczynia się do zacieśniania więzi wspólnotowych i jest atrakcyjna, mimo że polega na nauce. Metody Táncház są również wykorzystywane w publicznych szkołach artystycznych wszystkich szczebli, przyczyniając się do popularyzacji tańca i muzyki ludowej. Środowisko związane z metodą Táncház spotyka się co roku na ogólnokrajowym festiwalu i targach. Rozwinęły się również inne formy Táncház, właściwe różnym grupom wiekowym czy dotyczące określonego tematu. Organizowane są warsztaty i obozy, powstają teatry i kluby rzemiosła ludowego. Wzrost liczby publikacji na temat Táncház spopularyzował tę metodę, przyczyniając się do jej udoskonalenia i upowszechnienia. Centrum tańca ludowego zapewnia powszechny dostęp do nagrań archiwalnych. Metoda nauki polegająca na nabywaniu umiejętności praktycznych może być łatwo przystosowywana do potrzeb ochrony i przekazywania dziedzictwa niematerialnego każdej społeczności, sprzyjając zachowaniu jej różnorodności kulturowej.
©2011 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
Sztuka haftu tradycyjnej społeczności Matyó
Kraj(e) członkowskie: Węgry
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2012
Sztukę ludową społeczności wyznania rzymsko-katolickiego Matyó w mieście Mezőkövesd i jego okolicach w południowo-wschodnich Węgrzech cechują motywy kwiatowe na haftach (o płaskim ściegu) i na przedmiotach. Hafty zdobią tradycyjne regionalne stroje, które miejscowa ludność nosi w czasie lokalnych uroczystości i świąt oraz podczas festiwali tańca i pieśni. Kwiatowe motywy odegrały ważną rolę w umacnianiu poczucia własnej wartości i tożsamości społeczności Matyó. Są stosowane, obok haftów, w dekoracji wnętrz, modzie i architekturze. Członkowie społeczności założyli w 1991 r. Stowarzyszenie Sztuki Ludowej Matyó w celu przekazywania sztuki haftu, organizowania wydarzeń i spektakli. W Borskoka Embroidery Circle każdy może nauczyć się sztuki, techniki i motywów haftu pod okiem doświadczonych mistrzów. W Folk Dance Ensemble członkowie noszą tradycyjne haftowane stroje, co sprzyja przetrwaniu tej sztuki. Popularność w kraju uczyniła ze sztuki haftu źródło dodatkowych dochodów, które pozwalają kobietom na zakup dobrej jakości tkanin i dodatków potrzebnych do wytwarzania kunsztownych strojów. Najczęściej hafty wykonuje się w grupie, co umacnia więzi międzyludzkie i spójność społeczną, jednocześnie pozwalając na rozwój indywidualnej ekspresji artystycznej.
©2012 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo...cna/wegry/
Festwal Busó w Mohács
Kraj(e) członkowski(e): Węgry
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2009.
Festiwal Busó (Busójárás) w Mohács, w południowych Węgrzech, to karnawał organizowany zazwyczaj w lutym, z okazji zbliżającego się końca zimy. Trwa sześć dni i kończy się przed Środą Popielcową. Nazwa karnawałowej zabawy pochodzi od słowa busó, którym określano mężczyzn o odstraszającym wyglądzie, przebranych w drewniane maski i obszerne wełniane peleryny. Busójárás to wielkie wydarzenie, podczas którego organizowane są także konkursy dla dzieci, wystawy rękodzieła, konkursy dla rzeźbiarzy masek, pokazy taneczne i muzyczne. Największą atrakcją i częścią festiwalu jest przybycie na łodziach Dunajem ponad 500 Busós na paradę ulicami miasta. Niosą na twarzach przerażające maski, pod wielkie peleryny i w rękawy wtykają wiązki słomy, a idąc hałasują drewnianymi kołatkami i dzwonkami. Na zakończenie parady, na głównym placu miasta palona jest słomiana kukła na znak symbolicznego pożegnania zimy. Festiwal został zapoczątkowany przez Šokci, chorwacką mniejszość zamieszkującą Mohács i okolice, ale z czasem stał się wizytówką całego miasta, upamiętniającą ważne wydarzenia z jego historii. Zwyczaje, które są podstawą festiwalowych wydarzeń, są przechowywane i kontynuowane przez grupy busós wywodzących się z różnych tradycji, a wielu z nich przekazuje swoją wiedzę na temat przygotowywania festiwalowych masek i przebiegu widowiska młodszym uczestnikom.
©2009 tłumaczenia na język polski: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Sokolnictwo
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska, Austria (od 2012 r.), Belgia, Czechy, Francja, Hiszpania, Katar, Republika Korei, Maroko, Mongolia, Syria, Zjednoczone Emiraty Arabskie
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2010
Sokolnictwo jest tradycyjną formą działalności, polegającą na hodowaniu i układaniu sokołów i innych ptaków drapieżnych do polowania na zwierzynę w jej naturalnym środowisku. Początkowo sokolnictwo było nastawione na zdobywanie pożywienia, ale obecnie jest bardziej związane z duchem koleżeństwa i wspólnie podejmowanych działań. Jest zajęciem uprawianym głównie wzdłuż szlaków i korytarzy migracyjnych ptaków. Zajmują się nim osoby w różnym wieku, amatorsko lub zawodowo. Sokolnicy nawiązują bliską relację z podopiecznymi: aby sokoła wyhodować, wyszkolić, wytresować i nauczyć latania potrzebne jest silne zaangażowanie emocjonalne. Sokolnictwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenia jako tradycja kulturowa w rozmaity sposób, w tym poprzez naukę, przysposobienie w rodzinie czy bardziej formalne szkolenie w klubach. Na przykład w Mongolii, Maroku, Katarze, Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich sokolnicy zabierają na pustynię swoje dzieci i uczą je, jak oswajać ptaki. Sokolników pochodzących z różnych krajów łączą wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez społeczności i kluby, które zajmują się sokolnictwem.
©2010 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
Táncház: węgierski model przekazywania niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Kraj(e) członkowskie: Węgry
Programy, projekty i działania uznane w 2011 r. za najlepiej odzwierciedlające zasady i cele Konwencji.
Táncház („dom tańca”) jest metodą nauki tańca i muzyki ludowej, która wykorzystuje zarazem tradycyjne metody i osiągnięcia nowoczesnej pedagogiki. Instruktorzy prezentują motywy muzyczne lub ruchy taneczne, które uczniowie stojący w kręgu starają się naśladować przy akompaniamencie muzyki granej na żywo aż do momentu osiągnięcia etapu swobodnego improwizowania. Naukę tańca dopełnia nauka śpiewu, rzemiosła i prezentacji etnograficznych. Uczyć się może każdy bez względu na wiek, kompetencje i brak wcześniejszego doświadczenia. Celem przekazywania tradycji dziedzictwa niematerialnego jest stworzenie takiej formy spędzania wolnego czasu, która opiera się na wartościach, przyczynia się do zacieśniania więzi wspólnotowych i jest atrakcyjna, mimo że polega na nauce. Metody Táncház są również wykorzystywane w publicznych szkołach artystycznych wszystkich szczebli, przyczyniając się do popularyzacji tańca i muzyki ludowej. Środowisko związane z metodą Táncház spotyka się co roku na ogólnokrajowym festiwalu i targach. Rozwinęły się również inne formy Táncház, właściwe różnym grupom wiekowym czy dotyczące określonego tematu. Organizowane są warsztaty i obozy, powstają teatry i kluby rzemiosła ludowego. Wzrost liczby publikacji na temat Táncház spopularyzował tę metodę, przyczyniając się do jej udoskonalenia i upowszechnienia. Centrum tańca ludowego zapewnia powszechny dostęp do nagrań archiwalnych. Metoda nauki polegająca na nabywaniu umiejętności praktycznych może być łatwo przystosowywana do potrzeb ochrony i przekazywania dziedzictwa niematerialnego każdej społeczności, sprzyjając zachowaniu jej różnorodności kulturowej.
©2011 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO
Sztuka haftu tradycyjnej społeczności Matyó
Kraj(e) członkowskie: Węgry
Wpis na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości 2012
Sztukę ludową społeczności wyznania rzymsko-katolickiego Matyó w mieście Mezőkövesd i jego okolicach w południowo-wschodnich Węgrzech cechują motywy kwiatowe na haftach (o płaskim ściegu) i na przedmiotach. Hafty zdobią tradycyjne regionalne stroje, które miejscowa ludność nosi w czasie lokalnych uroczystości i świąt oraz podczas festiwali tańca i pieśni. Kwiatowe motywy odegrały ważną rolę w umacnianiu poczucia własnej wartości i tożsamości społeczności Matyó. Są stosowane, obok haftów, w dekoracji wnętrz, modzie i architekturze. Członkowie społeczności założyli w 1991 r. Stowarzyszenie Sztuki Ludowej Matyó w celu przekazywania sztuki haftu, organizowania wydarzeń i spektakli. W Borskoka Embroidery Circle każdy może nauczyć się sztuki, techniki i motywów haftu pod okiem doświadczonych mistrzów. W Folk Dance Ensemble członkowie noszą tradycyjne haftowane stroje, co sprzyja przetrwaniu tej sztuki. Popularność w kraju uczyniła ze sztuki haftu źródło dodatkowych dochodów, które pozwalają kobietom na zakup dobrej jakości tkanin i dodatków potrzebnych do wytwarzania kunsztownych strojów. Najczęściej hafty wykonuje się w grupie, co umacnia więzi międzyludzkie i spójność społeczną, jednocześnie pozwalając na rozwój indywidualnej ekspresji artystycznej.
©2012 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO