Ksiązki hungarofilskie

[Tudós]

Seria węgierska StudiaEMKA:



Géza Szőcs: Poezje

Géza Szőcs – urodził się 21 sierpnia 1953 roku w Marosvásárhely, w Siedmiogrodzie. Na uniwersytecie kolożwarskim ukończył hungarystykę i rusycystykę. Potem był dziennikarzem, nauczycielem, naukowcem. Prowadził działalność opozycyjną. Na skutek represji w 1986 roku emigrował. Osiadł w Genewie, pracował w Radiu Wolna Europa, którego węgierskie biuro sam organizował. W 1990 roku wrócił do Kolożwaru. W latach 1990-1991 był sekretarzem generalnym Związku Demokratów Węgierskich w Siedmiogrodzie, piastował też urząd senatora. Działalności politycznej – niezależnie od obfitej twórczości lterackiej – nie zaprzestał po przeprowadzce na Węgry.
Pierwszy tom wierszy opblikował w Bukareszcie w 1975 roku. Jeden z najwybitniejszych i najbardziej oryginalnych współczesnych poetów węgierskich. Laureat m.in. nagrody Gravesa (1986), nagrody Gábora Bethlena (1993), nagrody Attili Józsefa (1998) oraz Wielkiej Nagrody Wiedeńskiej Akademii Europejskiej (2009). Prezes węgierskiego PEN Clubu.







Tadeusz Olszański: Nobel dla papryki






István Csapláros: Przyjaciele w biedzie.

Oparta na bogatym, niedostępnym u nas materiale źródłowym, nakreślona z perspektywy węgierskiej panorama wzajemnych związków kulturowych i politycznych Polski i Węgier w szczególnie dramatycznym okresie ich dziejów. Wszelako skupiając się na relacjach polsko-węgierskich, autor nie zapomina o ich kontekście europejskim. Horyzonty tej książki to w gruncie rzeczy horyzonty środkowoeuropejskie. Przydaje jej to aktualności w dobie europejskich procesów integracyjnych, których wymiar kulturowy okaże się z pewnością bardzo istotny.




Jerzy Snopek: Dojść do słonecznej strefy. Antologia współczesnej poezji węgierskiej.


Antologię niniejszą można określić mianem autorskiej. Impuls zewnętrzny ograniczył się do propozycji przedstawienia polskim czytelnikom współczesnej poezji węgierskiej. Po namyśle, niewolnym od rozterek, postanowiłem, że wybór mój będzie obejmował poetów urodzonych nie wcześniej niż w roku 1940. Zdaję sobie sprawę, że tego rodzaju cezury mogą się niebezpiecznie zbliżać do cenzury, że tego rodzaju decyzje są umowne, że mogą być uznane za apodyktyczne i nietrafne. Cóż jednak począć, trzeba było horyzont współczesności zakreślić i uznałem, że obejmie on poezję powstałą w ostatnim półwieczu (najstarsi z autorów obecnych w książce debiutowali bowiem około 1960 roku).
Obcuję z nią od dawna. Niektórych przedstawicieli tych generacji tłumaczyłem już wcześniej, śledzę dokonania najmłodszych, ale muszę przyznać, że dopiero w ostatnich dwóch latach, kiedy już przyświecała mi idea wydania antologii, zapoznałem się gruntownie z twórczością poetów, przedtem czytywanych dorywczo. Intensywna lektura dostarczyła mi wielu wrażeń i wzruszeń, owocowała prywatnymi odkryciami. Niekiedy były one zaprawione żalem, że wcześniej nie znalazłem dość czasu i chęci, by należycie zgłębić książki poetyckie, zwłaszcza tych wybitnych twórców, którzy mi je ofiarowali i których przyjaźni przez lata doświadczałem.
/ze wstępu/







Vörösmarty Mihály: Poezje

Mihály Vörösmarty to poeta mało znany poza Węgrami. Przesłoniła go legenda genialnego młodzieńca, bohatera narodowego, Sándora Petöfiego. Był fundatorem węgierskiego romantyzmu i twórcą nowoczesnej poezji węgierskiej. Jest też bez wątpienia jedną z wybitnych postaci europejskiego, w szczególności zaś – środkowoeuropejskiego – romantyzmu. Ranga i znaczenie stawiają go obok Machy, Prešerena, a także - i nade wszystko – Mickiewicza.




Anna Jókai: Nie lękajcie się (książka z najbrzydszą okładką na świecie

Kilka słów o...
Nie lękajcie się to nowa powieść wybitnej pisarki węgierskiej (uznana książką 1999 roku na Węgrzech). Uważana przez krytykę za jedno z najważniejszych dzieł współczesnej prozy europejskiej. Tę niezwykłą, oryginalną powieść, pełną trafnych spostrzeżeń i konstatacji na temat ludzkiego losu, można odczytywać na wiele sposobów: jako lek na strach przed śmiercią, jako propozycję wyboru życiowej drogi, podpowiedź, jak żyć z godnością, jako historię niespełnionych miłości czy bezlitosny obraz świata przełomu tysiącleci.





Béla Hamvas: Filozofia wina

Książka powstała latem 1945 r., kiedy Węgry były zniszczone, okupowane przez armię radziecką, ale mieszkańcy tego kraju żywili nadzieję na powrót do normalności. Hamvas pisał tę książkę jednym tchem, niczym wychylając kielich wina. Jest ona przepojona erudycją, pogodą ducha i metafizyką wina. Przedstawia credo autora, prawdę o tym niezwykłym trunku. Mówi o związkach wina z odpoczynkiem, kąpielą, snem i miłością.




Klára Molnár: Bajki - O dzielnym Isztwanku. O chłopcu z fujarką, pięknej królewnie i wiedźmie Bosi

Jest to drugie wydanie książki, która została napisana na motywach węgierskich bajek ludowych. To opowieści z krainy baśni, pełne przygód nie z tej ziemi, pełne barwnych postaci, nierzadko bardzo dramatycznych, pełne zaczarowanych miejsc. Książka została wzbogacona pięknymi ilustracjami słynnego grafika Janusza Stannego.
Autorka, z pochodzenia Węgierka, na stałe mieszkająca w Polsce, przedstawia opowieści, które wyniosła z rodzinnego domu. Jej bohaterowie – mały Isztwanek, który musi wyzwolić swoje siostry z niewoli smoków, czy grajek zakochany w zaczarowanej księżniczce – są uosobieniem odwagi, dobra i bezinteresownej szlachetności. I zawsze czeka ich szczęśliwe zakończenie.





Klára Molnár, Tadeusz Olszański: Na węgierskim stole. Pysznie i domowo

O tym, jak gotować po madziarsku pisze rodowita Węgierka Klara Molnar wraz z dziennikarzem i hungarystą Tadeuszem Olszańskim w bogato ilustrowanej książce „na węgierskim stole pysznie i domowo”. Autorzy zdradzają tajemnice właśnie odsypywania papryki i wszelkie inne tajniki domowego i smacznego gotowania, podają 68 osobiście wypróbowanych przepisów na najbardziej typowe potrawy, od słynnej zupy rybackiej poczynając, przez wszelkie gulasze, charakterystyczne dla węgierskiej kuchni pőrkőlty, aż po znakomity deser z płonącymi naleśnikami a la Gundel na czele. Zamiast jeździć do Budapesztu na podstawie tej książki wszystko można więc będzie przygotować w domu i zaskoczyć gości węgierskimi smakami. Na wszelki wypadek jednak autorzy zamieścili w książce rozdziały o kawie, węgierskich winach oraz mały przewodnik po najciekawszych restauracjach w Budapeszcie, dla tych wszystkich, którzy będą chcieli porównać swoje umiejętności kulinarne z oryginalnymi wzorami.