Węgierski kociołek (bogrács)

[Sztasek]

Trochę o bograczu. Wiadomo, że to naczynie do gotowania na wolnym ogniu, tradycyjne pośród pasterzy, rybaków. Robiony jest na kilka sposobów i z różnych materiałów. Taki typowy, najczęściej spotykany to (vas bogrács) zwykle jest wyklepany z normalnej blachy żelaznej… nie należy do trwałych. Jego szlachetniejsza odmiana bywa wykonywana z blachy miedzianej (vörösréz bogrács) - dzisiaj też możliwa do kupienia. Natomiast w sprzedaży detalicznej zwykle spotkamy bogracz ze stalowej blachy, bardziej wartościowym jest bogracz wykonany z blachy nierdzewnej. Tradycyjny, to żeliwny – najlepszy. Najbardziej popularnym jest bogracz emaliowany. Pojemność jest różna, w zależności od potrzeb – najczęściej spotkamy 8-10 litrowy, taki rodzinny wymiar to 3-5 litrów. Kształt też jest zróżnicowany i powinien być odpowiednim dla potrawy którą mamy przygotować. Do gotowania potraw gęstych (np. gulasz, bigos) używamy bogracza tradycyjnego (hagyományos), rozszerzającego się ku górze. Gotowanie tego typu potrawy wymaga silnego odparowania płynu i tutaj kształt naczynia sprzyja temu procesowi. Do gotowania zup czy potraw rzadkich używamy bogracza zwężającego się ku górze, to halfőző bogrács. Taki kształt naczynia zapobiega szybkiemu parowaniu i nie ma potrzeby używania pokrywki w czasie gotowania. Do podgrzania tego typu naczynia nie potrzebujemy silnego płomienia, możemy szybko i wygodnie gotować na niewielkim ogniu dzięki lekko wklęsłemu denku. Każdy bogracz ma uchwyt, to takie ucho druciane lub żeliwne w kształcie półkola, dzięki niemu bogracz może być wieszanym nad paleniskiem, ogniskiem.
Sposób podgrzewania zmienił się w czasie, obecnie popularnym jest palnik gazowy podłączany do butli gazowej. Jeśli jednak ktoś tradycyjnie pragnie gotować nad ogniskiem, należy przygotować odpowiednią ilość drewna – najlepiej twardego. Przed pierwszym użyciem należy nasz bogracz zahartować, przygotować do użytku… tak, tak, to ważny proces i niezbędny w celu odpowiedniego funkcjonowania naczynia. Część wewnętrzną należy posmarować olejem, następnie podgrzewać bogracz delikatnie odparowując olej. Po odparowaniu poczekamy do momentu wychłodzenia, następnie drobniutkim piaskiem i papierem do sucha szorujemy wewnętrzną powierzchnię bogracza. Na koniec myjemy płynem do naczyń bogracz i opłukujemy ciepłą wodą.