20-01-2013, 15:21
Region stanowiący część światowego dziedzictwa jest najbardziej znanym regionem winnym Węgier. Ruch turystyczny też ma tutaj znaczącą rolę. Okolice gór Zemplén ma wiele innych atrakcji oraz kusi turystów programem kulturalnym. Znany na świecie region jest ulubionym miejscem turystów. Związek Szlaków Wina u podnóży gór Tokaju powstał w 1997 roku, a dzisiaj już liczy 112 usługodawców.
W regionie jest rozwinięta turystyka wodna, która przyciąga tysiące turystów nad Bodrog i Cisę. Pasmo Zemplén to ulubiony cel wędrówek . Miasta o dużej tradycji historycznej i kulturalnej (Tokaj, Szerencs, Sárospatak, Sátoraljaújhely) czekają na zainteresowanych z ofertą festiwali artystycznych, muzyką różnego rodzaju i spotkań plastycznych.
całkowity obszar regionu 11251 ha
według ewidencji gmin winnych 5446 ha
ilość miejscowości wchodzących w skład regionu 27
Najbardziej znany region na Węgrzech, słynny na całym świecie z winogron i wina. Chociaż tradycje kultury wina i winogron liczą tysiąc lat, ale dopiero w XVII w. stały się znane na świecie, kiedy to charakterystyczne późne winobranie, znane z procesu przygotowania wina zmieniło wiodącą specjalizację regionu – tokajskie aszú.
W pierwszych historycznych zapiskach można znaleźć aszú przygotowane w 1650 roku Szepsi Lackó Máte na ziemi uprawnej Oremus należącej do Sárospatak. W tym okresie rodziny szlacheckie były najważniejszymi właścicielami regionu i piwnic. Reguły dotyczące uprawy winogron i produkcji wina bardzo szybko zostały ustanowione. W ustawie z 1655 roku unormowano zasady separacji ziaren aszú, następnie w 1737 roku wśród pierwszych na świecie przyszła kolej na wyznaczenie dokładnych granic regionu, a w 1803 roku na kwalifikację jakości winnic (klasy 1-3), do czego służyło kosztowanie wina, jego analiza, jak również gleby i warunki klimatyczne.
Wraz ze wzrostem renomy wino docierało w coraz więcej miejsc. Na dworze Ludwika XIV tokajskie aszú otrzymało zaszczytny tytuł „króla win, wina królów”. Poza dworem cara polska szlachta również kupowała je.
Klimat ma charakter subkontynentalny. Jesienna pogoda u podnóży Tokaju jest osobliwa, służy regionowi niezrównanymi wartościami.
W okresie dojrzewania winorośli rzadko następują okresy z tygodniowymi małymi opadami deszczu. To sprzyja infekcji Botrytis, która powoduje gnicie winogron szlachetnych.
Gleby są bardzo zróżnicowane. Na granicy Tarcal i Tokaju rozciąga się less na dłuższym obszarze, podczas gdy na zboczach gór Zemplén riolit. Z trudem uprawia się na andezycie i tufie, gdzie ukształtowały się stałe gleby z limfą, gleby brunatne poerozyjne. Gleba w wielu miejscach miesza się ze skałami pochodzenia wulkanicznego, mocno zwietrzałymi, pełnymi kamieni.
Teren pagórkowaty jest ważnym czynnikiem kształtującym jakość wina. Pasmo Zemplén w kształcie odwróconej litery „V” chroni winogrona na południowych i wschodnich zboczach pasma gór przed północnym zimnym wiatrem, jednocześnie przyczynia się do wznoszenia pary nad winnicami.
Region można podzielić na 5 stref w oparciu o klimat, gleby i osobliwości terenu pagórkowatego: góra Kopasz (Tokaj); basen Mád; basen Erdőbénye; basen Tolcsva i Górny Tokaj.
Kolejny czynnik decydujący ojakości wina to bliskość rzek (Bodrog i Cisa), które znajdują się u podnóży gór. Biorą one również udział w kształtowaniu się mikroklimatu. Rola rzek od początku Średniowiecza była bardzo znacząca również w transporcie wina. Nie przypadkiem region, miasto Tokaj, gdzie rozpościera się zlewisko rzek Cisy i Bodrog zawsze było centrum gospodarki i handlu.
Główne gatunki regionu to Furmint i Hárslevelű. Oprócz nich polecane gatunki to jeszcze Sárga muskotály i Zéta (wcześniej znane jako Oremus). Inne gatunki nie są produkowane. Ważną cechą tych gatunków jest skłonność do wysychania, co również pokazuje cieńsza skórka jagody winogrona.
Kolejną cechą typową dla tutejszego wina jest fakt, że jest ono bardziej kwaśne, dzięki czemu dojrzewa ono przez dłuższy czas. Można się też rozkoszować jego walorami. Nie jest przypadkiem, że doskonałego aszú można skosztować 80-90 lat po winobraniu, ale większość aszú liczy najwyżej 10-25 lat.
W regionie są trzy typy win:
• wina gatunkowe stanowią 50-60% produkcji. Białe wina są przygotowywane metodą tradycyjną (Furmint, Hárslevelű, wino muszkatułowe Sárga muskotály). Gatunki te również dają znakomite wina kiedy są późno zbierane.
• szamorodni – nazwa jest pochodzenia polskiego „tak urodzony”; „wynikający z natury”. Takie określenie otrzymało od polskich kupców. Wysuszone winogrona są przetwarzane razem z całymi owocami. Wina te mogą być słodkie lub wytrawne w zależności od tego ile ma cukru i jak bardzo sfermentowało. Wino to jest ulubionym aperitifem na Węgrzech.
• aszú – Podstawa przygotowania aszú jest taka, że jagody są osobno zbierane, potem zalane moszczem lub młodym winem, wyciśnięte i poddane fermentacji. Jakość wina jest oznaczona cyfrą – oznaczającą ilość kadzi, w których fermentowało (3-6 puttony). Cyfra oznacza ilość winogron – około 136 litrów w kadzi/beczce (gönci) – dodanej do wina lub moszczu. Jeden kosz zawiera 20 kilogramów winogron. Wino zawierające więcej niż 6 koszy winogron nazywamy esencją aszú. Esencja o dużej zawartości cukru jest drogim płynem. O tym nektarze jest również mowa w hymnie Węgier. Esencja nie jest winem ponieważ zawartość alkoholu jest znikoma z powodu dużej zawartości cukru. Nieodzownym elementem jakości wina jest dobra piwnica. Piwnice u podnóża gór są wydrążone wskałach, często wielopoziomowymi, wiekowymi budowlami (liczącymi 100 lat). Temperatura w piwnicach wynosi około 11C z bardzo małymi wahaniami. Wysoka zawartość pary i dojrzewające w beczkach, pochodzące z wina związki chemiczne odżywiają pojawiające się na ścianach piwnic kolonie grzybów (Cladosporium cellare), które wchodząc w reakcje tworzą pokłady złoża. Jednocześnie grzyby zapewniają dobry klimat piwnicy.
Region u podnóży gór Tokaju odradza się. W tym celu producenci wina utworzyli Związek Odrodzenia Tokaju, który stara się jak najlepiej reprezentować region na imprezach krajowych i międzynarodowych. Oprócz licznych imprez kulturalnych i turystycznych na gości czekają, poza szlachetnymi winami, liczne zabytki.
W regionie jest rozwinięta turystyka wodna, która przyciąga tysiące turystów nad Bodrog i Cisę. Pasmo Zemplén to ulubiony cel wędrówek . Miasta o dużej tradycji historycznej i kulturalnej (Tokaj, Szerencs, Sárospatak, Sátoraljaújhely) czekają na zainteresowanych z ofertą festiwali artystycznych, muzyką różnego rodzaju i spotkań plastycznych.
całkowity obszar regionu 11251 ha
według ewidencji gmin winnych 5446 ha
ilość miejscowości wchodzących w skład regionu 27
Najbardziej znany region na Węgrzech, słynny na całym świecie z winogron i wina. Chociaż tradycje kultury wina i winogron liczą tysiąc lat, ale dopiero w XVII w. stały się znane na świecie, kiedy to charakterystyczne późne winobranie, znane z procesu przygotowania wina zmieniło wiodącą specjalizację regionu – tokajskie aszú.
W pierwszych historycznych zapiskach można znaleźć aszú przygotowane w 1650 roku Szepsi Lackó Máte na ziemi uprawnej Oremus należącej do Sárospatak. W tym okresie rodziny szlacheckie były najważniejszymi właścicielami regionu i piwnic. Reguły dotyczące uprawy winogron i produkcji wina bardzo szybko zostały ustanowione. W ustawie z 1655 roku unormowano zasady separacji ziaren aszú, następnie w 1737 roku wśród pierwszych na świecie przyszła kolej na wyznaczenie dokładnych granic regionu, a w 1803 roku na kwalifikację jakości winnic (klasy 1-3), do czego służyło kosztowanie wina, jego analiza, jak również gleby i warunki klimatyczne.
Wraz ze wzrostem renomy wino docierało w coraz więcej miejsc. Na dworze Ludwika XIV tokajskie aszú otrzymało zaszczytny tytuł „króla win, wina królów”. Poza dworem cara polska szlachta również kupowała je.
Klimat ma charakter subkontynentalny. Jesienna pogoda u podnóży Tokaju jest osobliwa, służy regionowi niezrównanymi wartościami.
W okresie dojrzewania winorośli rzadko następują okresy z tygodniowymi małymi opadami deszczu. To sprzyja infekcji Botrytis, która powoduje gnicie winogron szlachetnych.
Gleby są bardzo zróżnicowane. Na granicy Tarcal i Tokaju rozciąga się less na dłuższym obszarze, podczas gdy na zboczach gór Zemplén riolit. Z trudem uprawia się na andezycie i tufie, gdzie ukształtowały się stałe gleby z limfą, gleby brunatne poerozyjne. Gleba w wielu miejscach miesza się ze skałami pochodzenia wulkanicznego, mocno zwietrzałymi, pełnymi kamieni.
Teren pagórkowaty jest ważnym czynnikiem kształtującym jakość wina. Pasmo Zemplén w kształcie odwróconej litery „V” chroni winogrona na południowych i wschodnich zboczach pasma gór przed północnym zimnym wiatrem, jednocześnie przyczynia się do wznoszenia pary nad winnicami.
Region można podzielić na 5 stref w oparciu o klimat, gleby i osobliwości terenu pagórkowatego: góra Kopasz (Tokaj); basen Mád; basen Erdőbénye; basen Tolcsva i Górny Tokaj.
Kolejny czynnik decydujący ojakości wina to bliskość rzek (Bodrog i Cisa), które znajdują się u podnóży gór. Biorą one również udział w kształtowaniu się mikroklimatu. Rola rzek od początku Średniowiecza była bardzo znacząca również w transporcie wina. Nie przypadkiem region, miasto Tokaj, gdzie rozpościera się zlewisko rzek Cisy i Bodrog zawsze było centrum gospodarki i handlu.
Główne gatunki regionu to Furmint i Hárslevelű. Oprócz nich polecane gatunki to jeszcze Sárga muskotály i Zéta (wcześniej znane jako Oremus). Inne gatunki nie są produkowane. Ważną cechą tych gatunków jest skłonność do wysychania, co również pokazuje cieńsza skórka jagody winogrona.
Kolejną cechą typową dla tutejszego wina jest fakt, że jest ono bardziej kwaśne, dzięki czemu dojrzewa ono przez dłuższy czas. Można się też rozkoszować jego walorami. Nie jest przypadkiem, że doskonałego aszú można skosztować 80-90 lat po winobraniu, ale większość aszú liczy najwyżej 10-25 lat.
W regionie są trzy typy win:
• wina gatunkowe stanowią 50-60% produkcji. Białe wina są przygotowywane metodą tradycyjną (Furmint, Hárslevelű, wino muszkatułowe Sárga muskotály). Gatunki te również dają znakomite wina kiedy są późno zbierane.
• szamorodni – nazwa jest pochodzenia polskiego „tak urodzony”; „wynikający z natury”. Takie określenie otrzymało od polskich kupców. Wysuszone winogrona są przetwarzane razem z całymi owocami. Wina te mogą być słodkie lub wytrawne w zależności od tego ile ma cukru i jak bardzo sfermentowało. Wino to jest ulubionym aperitifem na Węgrzech.
• aszú – Podstawa przygotowania aszú jest taka, że jagody są osobno zbierane, potem zalane moszczem lub młodym winem, wyciśnięte i poddane fermentacji. Jakość wina jest oznaczona cyfrą – oznaczającą ilość kadzi, w których fermentowało (3-6 puttony). Cyfra oznacza ilość winogron – około 136 litrów w kadzi/beczce (gönci) – dodanej do wina lub moszczu. Jeden kosz zawiera 20 kilogramów winogron. Wino zawierające więcej niż 6 koszy winogron nazywamy esencją aszú. Esencja o dużej zawartości cukru jest drogim płynem. O tym nektarze jest również mowa w hymnie Węgier. Esencja nie jest winem ponieważ zawartość alkoholu jest znikoma z powodu dużej zawartości cukru. Nieodzownym elementem jakości wina jest dobra piwnica. Piwnice u podnóża gór są wydrążone wskałach, często wielopoziomowymi, wiekowymi budowlami (liczącymi 100 lat). Temperatura w piwnicach wynosi około 11C z bardzo małymi wahaniami. Wysoka zawartość pary i dojrzewające w beczkach, pochodzące z wina związki chemiczne odżywiają pojawiające się na ścianach piwnic kolonie grzybów (Cladosporium cellare), które wchodząc w reakcje tworzą pokłady złoża. Jednocześnie grzyby zapewniają dobry klimat piwnicy.
Region u podnóży gór Tokaju odradza się. W tym celu producenci wina utworzyli Związek Odrodzenia Tokaju, który stara się jak najlepiej reprezentować region na imprezach krajowych i międzynarodowych. Oprócz licznych imprez kulturalnych i turystycznych na gości czekają, poza szlachetnymi winami, liczne zabytki.