Słup Graniczny w Radoszczycach

[Tony-snk]

witajcie

posiadacie moze jakas wiedze lub znacie zrodla na temat wiedzy o obelisku z 1893 roku na przełęczy radoszyckiej 

chodzi o to https://pl.wikipedia.org/wiki/Prze%C5%82..._stone.jpg

bo to ze niby graniczny to wiemy ale cos wiecej chcemy sie dowiedziec Ci co znaja wegierskie moze pomoga sprawa bardzo istotna

[Pudelek]

Nie wiem czy coś więcej o tym obiekcie znajdziesz. Herb jest z jednej strony, z drugiej nie ma nic. Pod herbem chyba była jakaś inskrypcja, teraz już ślad to zatarł. Gdzieś przeczytałem, że obelisk stał przy komorze celnej, ale nie jestem pewien czy pod koniec XIX wieku była granica celna między Austrią a Węgrami...

[Sztasek]

Nie wiem czy coś więcej o tym obiekcie znajdziesz. Herb jest z jednej strony, z drugiej nie ma nic. Pod herbem chyba była jakaś inskrypcja, teraz już ślad to zatarł. Gdzieś przeczytałem, że obelisk stał przy komorze celnej, ale nie jestem pewien czy pod koniec XIX wieku była granica celna między Austrią a Węgrami...

Ten obelisk to niemy świadek historii i jedyny w swoim rodzaju, przetrwał na terenie Polski, bo nikomu nie przeszkadzał.
Rok 1893, Nagy-Magyarország (Grossungarn, Wielkie-Węgry) mają w podziale administracyjnym 63 okręgów. Jednym z okręgów/województw jest Zemplén Vármegye z miastem głównym Sátoraljaújhely. Dalszy podział na powiaty, jednym z nich to powiat Mezőlaborczi.
Węgry od północy graniczą z Galicją (węg. Gácsország) która w 1861 uzyskała autonomię  … Galicja istniała do 1918 roku.

[Pudelek]

Hmm, i to dość ciekawe, że Węgrzy postawili słup po galicyjskiej stronie. Granica biegnie kilka metrów za nim, widać nawet to na zdjęciu.

[Sztasek]

... ciekawe, że Węgrzy postawili słup po galicyjskiej stronie. Granica biegnie kilka metrów za nim, widać nawet to na zdjęciu.

Historia, bo do niej należy wrócić: na obelisku data 1893 rok przypadający na czasy wielonarodowej, dualistycznej Monarchii Austro-Węgierskiej, która istniała przez okres ~50 lat do rozpadu w 1918 roku. Istniał podział terytorialny monarchii, wyznaczono granice pomiędzy częścią austriacką i węgierską (oficjalnie: Kraje Korony Świętego Stefana). To była pewnego rodzaju unia ze swobodnym przepływem ludności, własnym parlamentem, administracją, sądami, działały też służby celne ale tylko na granicy Monarchii.
Galicja znalazła się w części austriackiej, nieco później uzyskała autonomię. Obelisk graniczny z datą 1893 roku postawiono kiedy Galicja miała już całkowitą autonomię, więc logicznym jest słup graniczny (celny) na granicy pomiędzy Galicją a Węgrami. Wiadomo jest, że te tereny leżały w obrębie istniejącego województwa(okręgu) Zemplén vármegye, w powiecie Mezőlaborcz.
Jedeno z działających przejść granicznych z urzędem celnym było na drodze pomiędzy węgierskim Palota i leżącymi w ówczesnej Galicji Radoszycami.
Mapa okręgu Zemplén vármegye >>> https://dka.oszk.hu/026600/026643/big_va...agykep.jpg

[Pudelek]

Tylko, że właśnie słup nie stoi na granicy, a kilka metrów za nią, już po polskiej (galicyjskiej) stronie. To tak jakby Polacy postawili słupek u Czechów np. po ich stronie Olzy. Na przełeczy w tym czasie nie było żadnego przejścia granicznego, bo ruch pomiędzy dwiema częściami monarchii odbywał się całkowicie swobodnie - w końcu to było jedno państwo.

[Sztasek]

Tylko, że właśnie słup nie stoi na granicy, a kilka metrów za nią, już po polskiej (galicyjskiej) stronie...

Czy masz na myśli obecnie przebiegającą granicę pomiędzy Polską a Słowacją? Myślę, że gdyby ten obelisk (słup) był po słowackiej stronie, to po 1920 roku nie pozostałoby po nim śladu... Nie wiemy, w którym miejscu dokładnie przebiegała granica, kiedy Galicja uzyskała autonomię. Być może ten "pasek ziemi" wówczas leżał na terenie Węgier (?)

[Pudelek]

Z tego co się orientuję, to na tym odcinku granicznym zmian przebiegu granicy nie było i prawdopodobnie biegnie ona tak samo jak 100 i więcej lat temu, choć oczywiście nie można wykluczyć jakiś drobnych korekt rzędu kilku metrów, kiedy ustawiano słupki po 1918 roku. Może też być tak, że w 1893 roku nie miało większego znaczenia czy słup stoi dokładnie na granicy czy parę metrów w bok. Spróbuję podrązyć temat na forum austro-węgierskim.

[Sztasek]

Jest tylko jedna fotka przedstawiająca obelisk... nie ma informacji dotyczących napisów, po których stronach są one umieszczone.

[Pudelek]

Napisów to tam nie ma w tej chwili żadnych, poza datą. Herb jest skierowany w stronę Galicji.