Węgierskie produkty chronione

[julka]

Zimowe salami segedyńskie (Szegedi téliszalámi)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Prawo do posługiwania się ta nazwą mają jedynie wytwórcy działający w mieście Segedyn. Dziś funkcjonuje w tym mieście tylko jeden producent salami - założona w 1869 roku przez włoskiego emigranta Marka Picka - firma Pick.
Salami segedyńskie ma bardzo ściśle określoną recepturę oraz technologię wytwarzania (suszenie, mrożenie mięsa, później 2 tygodniowe wędzenie kiełbas oraz ich 2-3 miesięczne dojrzewanie, podczas którego kiełbaski pokrywa naturalna pleśń). Mięso oraz słonina do produkcji salami pochodzi wyłącznie z macior i knurów starszych niż rok i o odpowiedniej masie ciała, i tylko tych hodowanych w komitatach Bács-Kiskun, Csongrád, Békés, Hajdú-Bihar i Baranya.

[julka]

Chrzan z Hajdúság (Hajdúsági torma)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Chrzan z Hajdúság ma wysokie walory smakowe i długą tradycja uprawy w regionie Hajdúság, głównie w okolicach Debreczyna.

Roślina ta przywędrowała wraz z Madziarami ze stepów Azji południowo-zachodniej. W Kotlinie Panońskiej nastąpił proces krzyżowania się z miejscowymi odmianami chrzanu oraz z roślinami sprowadzonymi z Austrii.
To bogactwo genetyczne oraz korzystne warunki klimatyczne (ciepłe, wilgotne lata) i glebowe (lekka, żyzna gleba), wypracowane przez lata metody uprawy (głęboka orka, sadzenie w systemie redlinowym) to czynniki, które czynią chrzan z Hajdúság tak wyjątkowym.

[julka]

Cebula z Makó (Makói hagyma)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Pod nazwą Makói hagyma występują się trzy odmiany tego warzywa: „Makói CR”, „Csanád” i „Makói Bronz”, które uprawiane są wyłącznie w regionie o nazwie Makó (komitaty Csongrád i Békés).
Odpowiednie warunki klimatyczne (ciepłe, stosunkowo suche lata) i glebowe (żyzne gleby o dobrej retencji) sprawiły, że cebula z tego regionu zyskała już w 1888 roku podczas wystawy w Brukseli uznanie w oczach specjalistów i do tej pory cieszy się dobrą marką.

[julka]

Papryka segedyńska (Szegedi paprika)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Papryka trafiła na Węgry w wiekach XVI – XVII za sprawą zachodnioeuropejskich (ta cześć kraju, którą władali Habsburgowie) i tureckich (ta część kraju, która należała do Porty) kupców .

Okolice Segedynu charakteryzują się ciepłym klimatem, dużym nasłonecznieniem i żyznymi glebami i dlatego tam od XVIII wieku jest jeden z najbardziej wydajnych regionów uprawy papryki i wytwórstwa tej przyprawy na Węgrzech.
Wyłącznie wyroby z papryki wytworzone w Segedynie i okolicach mogły i po dziś dzień mogą nosić miano „szegedi paprika”.

[julka]

Rumianek z Wielkiej Niziny Węgierskiej (Alföldi kamillavirágzat)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Ziele rumianku pozyskiwane jest ręcznie i do przetwórni powinno trafić najpóźniej w 8 godzin po zerwaniu - daje to gwarancję zachowania w przygotowywanym suszu jak największej naturalnych właściwości leczniczych rośliny.

Klimat Alföldu sprawia, że porastający pusztę rumianek nie jest efektowny jeśli chodzi o wygląd, ale zawiera dużo dobroczynnego olejku eterycznego o działaniu przeciwzapalnym i przeciwskurczowym. Dzięki tym właściwościom już w okresie międzywojnia węgierski rumianek był chętnie kupowany, zwłaszcza przez klientów austriackich i niemieckich.

Prawo uprawy tego zioła mają komitaty: Szabolcs-Szatmár-Bereg, Borsod-Abaúj-Zemplén, Heves, Jász-Nagykun-Szolnok, Hajdú-Bihar, Békés, Csongrád, Bács-Kiskun oraz Peszt (wschodnie i środkowe Węgry).

[julka]

Papryka z Kalocsy (Kalocsai fűszerpaprika örlemény)
Jest to chroniona nazwa pochodzenia.

Wyróżniona ze względu na sięgającej XVIII wieku tradycję uprawy i wyrobu z niej przyprawy w postaci proszku. Przyprawa wyrabiana jest z warzyw uprawianych przede wszystkim w komitacie Bács-Kiskun (w nim mieści się miejscowość Kalocsa, centrum uprawy papryki na Węgrzech), a także w komitatach Tolna, Jász-Nagykun-Szolnok, Fejér oraz Baranya i Csongrád.

Jako ciekawostkę można dodać, że to dzięki doświadczeniom z wykorzystaniem papryki węgierski chemik Albert Szent-Györgyi odkrył w latach 30. podczas badań na Uniwersytecie w Segedynie witaminę C, za co został w 1937 uhonorowany Nagrodą Nobla.

[julka]

Salami budapeszteńskie (Budapesti téliszalámi)
Jest to chronione oznaczenie geograficzne.

Salami budapeszteńskie (nazywane również zimowym salami budapeszteńskim) wytwarzane jest od przełomu XIX i XX wieku w obrębie stolicy Węgier, w odległości nie dalszej niż kilometr od Dunaju.

Przygotowuje się je z lekko zmrożonego mięsa (szynki, schabu, łopatki, żeberek, boczku i polędwicy, a także słoniny i elementów żuchwy) świń ras mangalica, cornwall, berkshire, wielka biała mięsna, landrace, duroc, hampshire oraz pietrain, a także ich krzyżówek (maciory lub knury starsze niż rok, o odpowiedniej masie ciała, przy czym wykastrowane knury nie mogły przed kastracją kryć macior). Mięso jest siekane i doprawiane sola, pieprzem białym, słodką papryką w proszku, zielem angielskim oraz solą. Następnie wypełnia się nim osłonki jelitowe (naturalne – końskie lub sztuczne). Potem wyrób trafia do wędzarni, gdzie przebywa od 12 do 20 dni w temperaturze nie przekraczającej 16 stopni, wśród dymu z polan z twardego drewna, najczęściej z buczyny.
W trakcie trwającego 2-3 miesiące dojrzewania (suszenia), kiełbasa pokrywa się charakterystyczną pleśnią powstającą dzięki wyjątkowym warunkom, które zapewnia bliskość Dunaju (nieco niższa niż w pozostałej części miasta temperatura powietrza, większa jego wilgotność oraz czystość, a to dzięki regularnie wiejącym wzdłuż koryta rzeki wiatrom), dlatego też prawo do nazywania swoich wyrobów węgierskim salami zimowym mają jedynie producenci wytwarzający kiełbasę w obrębie miasta stołecznego Budapeszt, i to w odległości nie większej niż kilometr od koryta Dunaju.

Obecnie funkcjonuje tylko jedna firma spełniająca te kryteria – Herz Szalámigyár Zrt. Powstała w roku 1888, a jej wyroby szybko zyskały duże uznanie – zostały wyróżnione w 1896 roku w Budapeszcie, w trakcie Wystawy Milenijnej i cztery lata później w trakcie Wystawy Światowej w Paryżu. Po dziś dzień salami Herz (firma należy dziś do Picka – patrz: salami segedyńskie) cieszy się renomą jednego z najbardziej cenionych węgierskich wyrobów spożywczych.

[julka]

Kiełbasa Csabai (Csabai kolbász)
Jest to chronione oznaczenie geograficzne.

Produkowana jest od początku XX wieku jedynie w dwóch miastach: Békéscsaba i Guyla (komitat Békes, południowo-wschodnie Węgry) znanych z wieloletnich tradycji wędliniarskich.

Kiełbasa Csabai wyrabiana jest z mięsa świń ras węgierskich, a do wędliny dodaje się nadające jej charakterystyczny smak przyprawy: paprykę w proszku, czosnek i kminek. Wędzona jest w dymie z bierwion zazwyczaj bukowych.

[julka]

Kiełbasa z Gyula (Gyulai pároskolbász)
Jest to chronione oznaczenie geograficzne.

Jako kiełbasa z Guyla na rynek mogą trafiać jedynie wędliny wytworzone w miastach Gyula i Békéscsaba (komitat Békes, południowo-wschodnie Węgry), gdzie tradycje wędliniarskie żywe są od stuleci i przetrwały po dziś dzień, przy czym szczególną sławę kiełbasom gyulańskim przyniosły Targi Światowe w Brukseli w latach 1910 i 1935, kiedy to wędliny zostały wyróżnione przez jury.


Kiełbasa gyulańska wyrabiana jest z mięsa świń ras węgierskich. Po sporządzeniu kiełbasa jest ona wędzona w dymie z wolno palących się polan (najczęściej buczyny). Wędlina jest paczkowana po dwa pętka lub sprzedawana w plasterkach. Wyrób ma ok. 3-4 cm średnicy, 20-25 cm długości, i gruzełkowatą powierzchnię w kolorze brunatnym.

[julka]

Morele Gönci (Gönci kajszibarack)
Jest to chronione oznaczenie geograficzne.


Nieznacznie chłodniejszy niż w środkowej części kraju klimat sprawia, że morele uprawiane w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén (północno-wschodnie Węgry) dojrzewają o blisko dwa tygodnie później niż na innych terenach. To poprawia ich walory smakowe i odżywcze. To jeden z czynników, który sprawił, że dziewięć odmian moreli Gönci, uprawianych na terenie komitatu Borsod-Abaúj-Zemplénna (na nasłonecznionych stokach wzgórz rozciągających się wzdłuż doliny rzeki Hernád) otrzymało w maju 2011 roku Chronione Oznaczenie Geograficzne.